Onafhankelijk Franco-Benelux vakblad
  • Nederlands
  • Français
Onafhankelijk internationaal vakblad
  • English
U bevindt zich hier:Publireportages»Shou Sugi Ban verovert de westerse wereld stormenderhand
donderdag, 02 maart 2023 14:16

Shou Sugi Ban verovert de westerse wereld stormenderhand

Product-Proof brengt schoonheid van eeuwenoude Japanse techniek van gebrand hout tot bij ons.

In Japan gebruikt men al eeuwenlang een speciale techniek om hout te verduurzamen. Al sinds de 18de eeuw gaat men er een inlandse boom, de cryptomeria japonica (of in het Nederlands: sikkelcipres) letterlijk ‘branden’. Deze boom doet vervolgens dienst als een duurzame gevelbedekking, waarmee de typische houten huizen in Japan beschermd werden tegen zowel natuurbranden als weersinvloeden.

Allemaal goed en wel, maar wat heeft dat met ons te maken in de Lage Landen? Het goede nieuws is dat hout dat volgens deze techniek ‘behandeld’ wordt al sinds enige tijd ook bij ons te verkrijgen is. Dit werd mogelijk door het werk van een Vlaming en een Nederlander die al jarenlang intensief samenwerkten en die nu samen zowel de Belgische als de Nederlandse markt de voordelen van Shou Sugi Ban (Yakisugi) leren kennen.

Bart Van Herreweghe en Enno Hageman, respectievelijk directeur van de relatief jonge firma’s Product Proof in Schellebelle en Fumano in Rotterdam, kennen elkaar al jaren. Ze leggen uit hoe ze via een omweggetje bij Shou Sugi Ban terechtkwamen.

“Ikzelf ben al sinds 1997 actief in de brandvertraging van hout en heb net als Enno vele jaren expertise in deze materie”, duidt Bart Van Herreweghe. “Enkele jaren geleden kwam ik op een gegeven moment via de zoektocht ‘brandvertragend’ in Google letterlijk op pagina 5 uit bij Shou Sugi Ban. Dit trok meteen mijn aandacht en ik begon te lezen en te studeren, gevolgd door een marktanalyse. Hoe meer ik erover las, hoe meer ik erdoor gefascineerd raakte en sinds 2018 bouwde ik er volledig op verder, daarbij gesteund door Enno.”

Yaki Sugi
Wat opzoekingswerk naar wat Shou Sugi Ban nu eigenlijk is, leert dat je met deze techniek cipressenhout aan één zijde brandt met een speciale houtbewerkingstechniek die in het Japans ‘Yaki Sugi’ genoemd wordt. Er ontstaat zwartgebrand hout met zuivere, duidelijke lijnen en het vuur zorgt voor een bijzondere textuur en kleur van het hout.

“Er wordt gesproken over Shou Sugi Ban, maar eigenlijk is dat geen Japans”, verduidelijkt Van Herreweghe. “In het Japans worden er drie karakters samengevoegd: Yaki, Sugi en Ita. Daarbij staat Yaki voor gebrand, Sugi voor boom en Ita voor plank. Men spreekt over Yaki Sugi, maar door een ‘foute’ Chinese vertaling werd dit Shou Sugi Ban en het is die naam die tot in West-Europa geraakte.”

Cryptomeria japonica
“Bij Shou Sugi Ban gebruikt men in Japan de cryptomeria japonica of Japanse cipres, een veel voorkomende boomsoort ginder. In het verleden merkte men dat je door het branden van het hout van deze boomsoort bepaalde voordelen verkreeg. Het hout werd duurzamer, werkte brandvertragend en was beter bestand tegen zowel insecten, water en zelfs schimmels. Bijgevolg werd er veel gebouwd met dit hout, waarvan de levensduur van 30 naar zelfs 80 tot 100 jaar ging.”

Onze zoektocht leerde dat de Japanse cipres maar een heel klein verspreidingsgebied kent. Buiten Japan vind je het hout niet of nauwelijks. Hoe brengt men dan Shou Sugi Ban tot bij ons?

“Het proces werkt ook voor vele andere houtsoorten”, haakt Enno Hageman in. “In Europa begonnen we te experimenteren en zagen we dat ook andere houtsoorten met andere tekeningen zich ertoe leenden. De namen die je vooral tegenkomt, zijn douglas- en larikshout en soms zelfs eik. Enkele thermisch behandelde houtsoorten zijn ook geschikt, het kan ook, bijvoorbeeld, met Thermowood of Accoya of gewoon recuperatiehout.”

“Aanvankelijk dachten we dat deze houtsoort enkel in Japan te verkrijgen was en daarom zocht ik een manier om het hout te importeren”, vult Van Herreweghe aan. “Ik nam contact op met de ambassade in Japan en vond daar twee leveranciers die wilden exporteren. Toen het kostenplaatje evenwel opgemaakt werd, bleek dat dit met de huidige transport- en energieprijzen economisch onverantwoord was. Daarom moest er gezocht worden naar alternatieven. En toen vernamen we, nog niet zo lang geleden, dat de cryptomeria japonica ook in Portugal groeit...”

Euro Sugi komt eraan
De ontdekking dat de Japanse cipres ook in Portugal voorkomt, bracht een en ander in een stroomversnelling. In de heel nabije toekomst, zelfs nog dit jaar, lanceren de beide zakenpartners een nieuw product onder de naam Euro Sugi. Daarbij wordt het hout uit Portugal geïmporteerd.

“Het plan is om het hout via containers over te brengen en in België af te werken. Wordt dat een schot in de roos, dan komt er in Nederland ook een productie-eenheid”, geeft Hageman mee. “Zelf ga ik voor Product-Proof de Nederlandse markt bewerken onder de handelsnaam Yaki Sugi Nederland.”

“Onlangs investeerden we in een tweede brandoven en kwam er een volledig nieuwe coatinglijn”, vervolledigt Van Herreweghe “Deze zomer volgt dan een investering in een gloednieuwe borstelmachine voor het bewerken van het hout.”
In de inleiding stelden we dat Shou Sugi Ban voor gevelbekleding gebruikt werd. Anno 2022 kan het evenwel voor quasi alle toepassingen buiten en binnen.

“De gevel blijft het belangrijkste, maar je kunt er zoveel meer mee”, leggen onze gesprekspartners uit. “Zo maakten we er al een hele poort mee, zitbanken, keukens, meubels, decoratieve elementen, hout voor een foodtruck, de afboording en het interieur van een slagerij in Frankrijk, tot zelfs volledige boomstammen voor in de tuin als decoratief element. Daarnaast vind je ons gebrand hout terug in parketvloeren, zithoeken, sauna’s, buitenlamellen voor zonwering, poolhouses,… Eigenlijk kan je het overal gebruiken waar hout kan toegepast worden. Momenteel is er zelfs een aanvraag voor het maken van 86 ‘tiny houses’ in Thermowood populier, bijvoorbeeld.”

Eigen afwerking en extra brandvertraging
Tijdens het gesprek wordt duidelijk dat de beide ondernemers het hele proces van a tot z in eigen handen houden. Het hout branden, bewerken en afwerken doen ze zelf. Het branden gebeurt in verschillende stadia, hierin is bepalend welke houttekening (uitstraling) de klant verlangt, speciale houtspecificaties zijn dan ook zeer welkom. Ook het ontwikkelen van afwerkingsproducten doet men zelf en hun voorgeschiedenis getrouw, gaat er speciale aandacht naar brandvertragendheid.

“We ontwikkelden zelfs een eigen afwerkingsproduct dat we binnenkort testen. Het is de bedoeling om het te gebruiken op onze nieuwe Euro Sugi”, vernemen we. “De brandvertragende proeven lopen volop en we willen een brandvertragende klasse B-s1, d0 realiseren.”

“Op het vlak van brandvertraging willen wij de referentie van Europa worden, met enkel FSC-hout. We zullen ook voldoen aan alle eisen van de renovatiemarkt. Daarbij kan alle mogelijke hout gerecupereerd worden voor een bewerking, tot en met dakspanten toe. Wil je integendeel liever een boom uit je eigen bos bewerkt zien? Zelfs dat is geen probleem.”

Vier soorten klanten
Rest nog de vraag wie men wil bereiken met Shou Sugi Ban en Euro Sugi. Ook daar heeft men vier duidelijke doelgroepen: de architect, de houthandel (verdeler), de uitvoerder (schrijnwerker) en af en toe een particulier.

“De architect is er vooral om mensen te informeren en voor het ontwerp”, duidt Bart Van Herreweghe. “Daarnaast werken we via de houthandel, met vervolgens de schrijnwerker, in dit geval de gevelplaatser. De schrijnwerker koopt het gebrande hout bij ons in en wij leveren het hout bij hem aan. Het Eurosugi is in meerdere specificatie leverbaar. Tot slot is er nog de particulier, waarbij het meestal om kleinere projecten gaat.”

En de prijs?
“We mikken altijd op de beste prijs/kwaliteit. Daarbij laten we de klant zo vrij mogelijk en koopt die zijn hout waar hij dat zelf wil. We leveren aan een héél scherpe prijs omdat we werken via een scherpe kostenstructuur.”

“Met Euro Sugi zullen we ook een voorraadproduct maken”, rondt Enno Hageman af. “Dat is zeker in Nederland belangrijk omdat we zeker daar moeten kunnen inspelen op vragen naar standaard producten op voorraad.”

Voor meer informatie bezoek ons op www.product-proof.com